Kur ekonomia ecën pa motor prodhimi

Në Shqipëri flitet shumë për “rritje ekonomike”, por pak për cilësinë e saj. Statistikat mund të tregojnë përqindje pozitive, por qytetarët ndjejnë të kundërtën: çmimet rriten, pagat qëndrojnë, dhe prodhimi vendas ngadalë vdes. Rënia e fundit e Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) është një kambanë alarmi jo për një krizë të re, por për një realitet që po thellohet prej vitesh. Kur ekonomia ecën pa motor prodhimi Problemi më i madh i ekonomisë shqiptare është i thjeshtë: ne konsumojmë më shumë se prodhojmë. Importet dominojnë tregun, ndërsa prodhuesit vendas përballen me taksa të larta, burokraci, mungesë mbështetjeje dhe energji të shtrenjtë. Në vend që të forcojmë industrinë, kemi zgjedhur rrugën e lehtë turizmin sezonal dhe tregtinë e mallrave të huaja. Por as turizmi nuk mund të mbajë një ekonomi të qëndrueshme. Një shtet që nuk prodhon, është si një familje që jeton me borxh një ditë fatura vjen. Ndërsa politikanët mburren me “rritje” ekonomike, aeroportet janë plot me të rinj që ikin. Emigracioni masiv është bërë “strategjia” më e qëndrueshme e dekadës së fundit. Me ikjen e fuqisë punëtore, humbasim jo vetëm prodhuesit e ardhshëm, por edhe konsumatorët, novatorët dhe investitorët potencialë. Një vend pa rini është një ekonomi pa të ardhme. Edhe pse shifrat zyrtare flasin për stabilitet, realiteti është ndryshe. Qytetarët paguajnë më shumë për ushqim, energji dhe qira, ndërsa pagat mbeten të ngrira. Në një klimë të tillë, kërkesa e brendshme bie dhe bizneset ndihen të ngulfatura. Ky është një inflacion i heshtur që dëmton ekonominë nga brenda, duke e bërë rritjen e PBB-së një fasadë statistikore. Shqipëria ka nevojë për politikë ekonomike me vizion, jo për fjalime optimiste. Shteti duhet të rikthehet si aktor aktiv në zhvillim, duke krijuar kushte për prodhim real dhe punësim afatgjatë. Ja disa hapa konkretë që mund të bëhen :Investime publike inteligjente, jo fasadike në arsim profesional, teknologji dhe kërkim shkencor. Reforma fiskale që lehtëson barrën mbi prodhuesit vendas dhe nxit eksportet. Politika sociale kundër emigracionit, me paga dinjitoze dhe kushte pune që mbajnë të rinjtë këtu. Rikthimi i prodhimit bujqësor dhe industrial si baza e rritjes reale, jo vetëm e statistikave. Rënia e PBB-së nuk është fundi i botës është një paralajmërim. Një ekonomi që varet nga konsumi dhe remitancat nuk mund të përparojë pafundësisht. Shqipëria ka nevojë për prodhim, për ide, për besim. Siç do ta thoshte Paul Krugman, “ekonomia nuk është një garë marketingu, por një shkencë për mirëqenien njerëzore.”


Franco Mesina