Migrimi i femrave çfarë humbim dhe çfarë fitojmë kur largohen nga vendi

Ka një heshtje të veçantë që bie mbi një shtëpi shqiptare, kur një vajzë niset për jashtë. Në fillim është zhurma e përgatitjeve, gëzimi që do të “bëjë më mirë jetën”, pastaj, me kalimin e ditëve, mbetet boshllëku. Një karrige që nuk shtrohet më, një zë që mungon në darkë, një kujtim që përzihet me krenari e mall.

Migrimi i femrave shqiptare është bërë një realitet që s’mund ta fshehim. Vajzat tona ikin për arsye të ndryshme  studime, punë, siguri, liri  por në thelb, të gjitha largohen për të gjetur vendin e tyre në botë, një vend ku mund të jenë më shumë vetvetja. Dhe në këtë rrugë, si në çdo udhëtim njerëzor, ka fitime dhe humbje.Kur një vajzë shqiptare largohet nga shtëpia, ajo merr me vete jo vetëm një valixhe, por një ëndërr. Ajo përballet me botën me një guxim që shpesh nuk e kishte ndjerë as vetë.
Në vendet e huaja ajo mëson të qëndrojë në këmbë, të punojë, të krijojë, të mendojë ndryshe. Mëson çfarë do të thotë të fitosh me mund dhe të mbash dinjitetin edhe kur askush s’të njeh.
Aty ajo bëhet e pavarur, më e fortë, më e vetëdijshme për vlerën e saj. Dhe, në mënyrën e vet, ajo nderon vendin që la pas, sepse tregon se shqiptarja mund të ngrihet kudo  me mend, punë dhe zemër.

Por, siç do të thoshte George Eliot, çdo fitore ka një çmim.
Në këtë rast, çmimi është largësia  jo vetëm gjeografike, por shpirtërore.
Në përpjekjen për të fituar botën, ndonjëherë humbasim copëza të identitetit tonë.
Gjuha fillon të përzihet me huazime, zakonet zbehen, dhe ndonjëherë kujtesa e vendlindjes mbetet si një hije që dhemb, por që s’e heqim dot.

Shqipëria humbet shumë nga ikja e vajzave të saj. Humb energjinë, ëndrrat, dashurinë që ato mund t’i kishin dhënë vendit.
Në qytetet tona mungon ajo forcë e butë, ajo frymë femërore që mban gjallë kulturën, familjen, kujdesin njerëzor.
Në shumë fshatra, rrugët janë bosh, shkollat gjysmë të mbyllura, dhe kopshtet kanë më shumë pleq se fëmijë.
Këto nuk janë vetëm shifra demografike  janë shenja shpirtërore të një vendi që po mbetet pa rininë e vet.

Por fajin nuk e kanë vajzat që ikin. Fajin e kemi ne, që nuk krijojmë një vend ku ato të duan të qëndrojnë.
Një vend që i respekton për punën, mendjen dhe dinjitetin e tyre.
Një vend që nuk i sheh si “të dobëta”, por si forcë që mund të ndryshojë gjithçka.

Megjithatë, vajzat shqiptare jashtë nuk e harrojnë vendin e tyre.
Ato mbajnë me vete gjuhën, kujtimin e nënës, aromën e bukës, dhe shpesh e kthejnë mallin në forcë.
Në shumë raste, janë ato që ndihmojnë familjet, ndërtojnë shtëpitë, hapin biznese, apo kthehen me ide të reja.
Ato janë ura që lidhin Shqipërinë me botën. Dhe ndoshta, në këtë rrugë të gjatë, fitimi më i madh është që bota mëson të njohë vajzën shqiptare  të zgjuar, punëtore, dhe krenare për vendin e tyre.

Migrimi i femrave është si një pasqyrë ku shohim vetveten si shoqëri.
Kur ato ikin, ne duhet të pyesim: pse nuk i mbajmë dot?
Dhe kur ato kthehen, duhet t’u themi: mirë se erdhët, sepse pa ju, ky vend s’është i plotë.



Anisa Halilaj