Fluturimet supersonike rikthehen: NASA X-59 dhe Overture hapin epokën e re
Aviacioni civil po përjeton një transformim të madh me rikthimin e fluturimeve supersonike, falë teknologjive të reja që premtojnë udhëtime më të shpejta, më të qeta dhe më efikase se kurrë më parë. Pas tërheqjes së Concorde, hapat e fundit për ta sjellë këtë realitet janë konkretizuar përmes dy projekteve kryesore: NASA X-59 dhe Boom Overture.
Era e re e fluturimeve supersonike
Në Shtetet e Bashkuara po shqyrtohet një projektligj që mund të heqë ndalimin shumëvjeçar për fluturimet supersonike mbi tokë — një kufizim historik për shkak të “boomeve” të zhurmshme të shpejtësisë. Kjo hap rrugën për udhëtime transkontinentale të përshpejtuara, duke ndryshuar ndjeshëm eksperiencën për udhëtarët.
X-59: Supersonik “i qetë” nga NASA
NASA ka zhvilluar avionin eksperimental X-59, që pritet të realizojë fluturimin e parë këtë vit. Ky avion është projektuar të arrijë shpejtësi mbi Mach 1.4 (1,510 km/h), por të prodhojë vetëm një “thump” të butë akustik në vend të një “boom” tipik supersonik, falë dizajnit inovativ me hundën tepër të gjatë dhe motor të vendosur sipër. Nga viti 2026, X-59 do të testojë zhurmën mbi qytete amerikane, dhe të dhënat do i dorëzohen rregullatorëve për të përgatitur rregullat e reja të udhëtimeve supersonike.
Overture: Kthimi i linjave komerciale supersonike
Kompania Boom Supersonic po zhvillon Overture, avionin e parë komercial supersonik pas Concorde. Overture synon të transportojë deri në 80 udhëtarë në shpejtësi Mach 1.7, duke përgjysmuar kohën e fluturimeve si New York–Londër. Megjithatë, do të konsumojë më shumë karburant për pasagjer dhe biletat pritet të jenë gati 38% më të shtrenjta se klasa ekzekutive aktuale. Interesi nga linja ajrore të mëdha, si American Airlines dhe United, tregon potencial të madh komercial për dekadën e ardhshme.
Sfidat dhe pritshmëritë
- Teknologjia “thump” e qetë synon të bindë rregullatorët e FAA/ICAO për ndryshimin e ligjeve dhe të lejojë supersonikun komercial edhe mbi tokë.
- Mbeten sfida të qëndrueshmërisë: konsumimi i karburantit është 2-3 herë më i lartë për pasagjer krahasuar me avionët modernë të ngadaltë.
- Fluturimet provë të X-59 pritet të përcaktojnë normat e reja të zhurmës dhe të hapin epokën e re të fluturimeve të shpejta, me standarde të reja mbi sigurinë dhe komoditetin.
Nëse projektet arrijnë qëllimin, fundi i viteve 2020 mund të jetë vërtet fillimi i një revolucioni në udhëtimet ajrore: më shpejt, më rehat, me më pak zhurmë dhe akses luksoz për më shumë udhëtarë.
